PROF. DR. ANLI ATAÖV
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nden mezun olan Ataöv, yüksek lisans ve doktora çalışmalarını stratejik planlama ve çevre psikolojisi üzerine ABD’de Ohio Eyalet Üniversitesi’nde (OSU) yürüttü. Ardından planlamada eylem araştırması konulu ikinci doktora çalışmasını Norveç Bilim Üniversitesi’nde (NTNU) tamamlayan Ataöv, Türkiye, ABD, Norveç, Danimarka ve İngiltere’de plancı, araştırmacı ve danışman olarak farklı ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarında çalıştı. 2012-2013 yılları arasında SUNY Binghamton Üniversitesi’nde ders verdi. 2004’den bu yana ODTÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nde öğretim üyeliği yapmaktadır. Ataöv, sürdürülebilirlik, katılımlı demokratik planlama ve yönetişim, çevre estetiği, çocuk ve çevre, kültürel miras ve doğal çevre koruma, kentsel tasarım ve sanat, yenilikçi eğitim alanlarında akademik ve profesyonel çalışmalar yürütmektedir. Kültürler arası diyalog ve barış, sağlıklı yaşam ve toplumsal sanat alanlarında girişimci, katılımcı ve aktivisttir.
YEREL İKLİM EYLEMİ: BİRLİKTE TASARIM VE PRATİK ÖNERİLER
İklim değişikliğinin önemi merkezi karar vericiler tarafından benimsenmiş olması ile birlikte yerel düzeyde iklim eyleminin uluslararası anlaşmalara bağlı olarak yürütülmeye çalışılması bazı sorunları da beraberinde getirmektedir.
İklim eylem planlamasının yerel planlama süreçlerinden ve planlarından bağımsız yapılması, yerel yönetimlerdeki insan kaynağının ilgili işlerin yürütülmesi için yeterli zamanı bulamaması, çoğu zaman çalışanların kişisel çabaları ile bu tür süreçlerin yürütülmesi, kentle güçlü ilişkiler kuran ve hedefler tarif eden planlar üretilmiş bile olsa iklim eylem projelerinin uygulanması için yetersiz kaynak ve altyapı gibi kısıtlamalar değişen iklim koşulları ile kentlerin mücadelesini olumsuz bir şekilde etkilemektedir. İklim değişikliği yaşamsal olduğu için ilgili aktörleri ve içerdiği konular oldukça çeşitlidir. Ölçekler arası kurumsal etkileşim, sinerji ve birlikte hareket etme gibi yönetişim sistemlerinin kurulmasının ve işletilmesinin yanı sıra farklı arazisel (teritorial) çözümlerin birbiriyle ilişkili olarak disiplinlerarası çalışmalarla tasarlanması ve uygulama mekanizmalarının kurulması iklimsel değişimi ile mücadeleyi etkili bir ortak çabaya dönüştürebilir.
Bu sunumda, iklim eylem planlama sürecinin, katılımlı ve disiplinlerarası bilgi akışı, karar verme ve uygulama becerilerine sahip bir yönetişim mekanizması kurularak nasıl yürütülebileceğinin ilkeleri ve aşamaları paylaşılacak, değişen iklim koşullarına uyumlanmayı ve azaltımı hızlandıracak mekânsal çözüm önerilerini içeren genel bir çerçeve sunulacaktır.
BÜLENT ŞIK
Gıda Mühendisi. Akademisyen. Çocuklarda hormonal ve nörolojik sistemi olumsuz etkileyen toksik kimyasal maddelerin tespiti, çocukluk çağı obezitesi, çevre kirliliği, çocuklarda toksik kimyasal madde maruziyetini azaltmak, kitlesel-endüstriyel gıda sistemi, kent gıda stratejileri, iklim krizi, salgın hastalıklar ve biyolojik çeşitlilik kaybı konularında akademik çalışmalar yapmaya devam ediyor. Türk Toraks Derneği Çevre ve İklim Sorunları Savunuculuk Ödülü, Türk Tabipleri Birliği (TTB) Nusret Fişek Halk Sağlığı Hizmet Ödülü, Vefik Kitapçıgil Kamu Hizmeti Ödülü ve Halkevleri ‘Hakikatın Peşinde’ Ödülü’ne layık görüldü. Mutfaktaki Kimyacı, Bizi Yeryüzüne Bağlayan Hikâyeler ve Çocuklar ve Gıda Güvenliği adlı üç kitabı bulunuyor.
İKLİM KRİZİ, ÇOCUKLAR VE GIDA GÜVENLİĞİ
İklim krizinin yol açacağı gıda güvencesi ve güvenliği sorunları, yetersiz beslenme, çevre kirliliği ve salgın hastalıklar ile çocuk sağlığı arasındaki ilişkiler. Çocukları gıda güvenliği çalışmalarında neden odağa koymalıyız? Bireysel ve kamusal çözüm yolları mümkün mü? Neler yapabiliriz?
DOÇ. DR. CEREN UYSAL OĞUZ
Marmara Üniversitesi İngilizce Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden mezun oldu. Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü’nde ve ardından Jean Monnet Bursu ile Università Cattolica del Sacro Cuore Milano İtalya’da Avrupa Birliği alanında iki yüksek lisans yaptı. “İklim Değişikliğinin Ekolojik Bir Süreç Olarak Küresel Ölçekte İrdelenmesi” başlıklı teziyle Akdeniz Üniversitesi Kamu Yönetimi Anabilim Dalı’nda doktorasını tamamladı. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde doçent doktor olarak görev yapan Ceren Uysal Oğuz’un iklim değişikliği, çevre politikaları, Latin Amerika, Avrupa Birliği konularında çeşitli yayınları bulunmaktadır.
DOÇ. DR. SENEM ATVUR
Galatasaray Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nden 2004’te mezun oldu. 2008 yılında yüksek lisansını Akdeniz Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü’nde; 2012 yılında doktorasını aynı bölümde “Küresel Su Politikalarına Karşı Küre-yerel Toplumsal Hareketlerin Yarattığı Sonuçlar” başlıklı tez ile tamamladı. 2010-2011’de doktora tez araştırması için Fransa’da Université de Poitiers’de; 2014-2015’te doktora sonrası araştırma için TÜBİTAK bursu ile İngiltere’de Coventry University’de bulundu. Akdeniz Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde doçent doktor olarak çalışmaktadır. Çevre politikaları, iklim değişikliği, su sorunları, ekolojik güvenlik, uluslararası ve bölgesel politikalar konularında çalışmaktadır.
İKLİMİN KIRILGAN GRUPLARI, İKLİM ADALETİ,
İKLİM DEMOKRASİSİ VE GÖÇLER
İklim değişikliğinin olumsuz etkileri en çok kırılgan gruplar olarak kadınlar, çocuklar, yaşlılar, yerli halklar ve yerel topluluklar tarafından hissedilmekte, gelecek kuşaklar ve diğer canlı türlerinin de bu süreçte zarar göreceği vurgulanmaktadır. İklim krizinin mekansan kırılganlığı, sosyoekonomik eşitsizliği, toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ve politik istikrarsızlığı artırarak ekonomik kayıplara ve ölümlere yol açacağı, altyapıya zarar vereceği, yaşam kalitesini kötüleştireceği, göçlere neden olacağı öngörülmektedir. Bu olumsuzlukların giderilmesi için uluslararası, ulusal ve yerel iklim politikalarında iklim adaletinin yer alması, azaltım ve uyum çalışmalarının katılımcı ve demokratik süreçler içerisinde geliştirilmesi gerekmektedir.
PROF. DR. EMİNE DİDEM EVCİ KİRAZ
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1989 yılında mezun oldu. Halk Sağlığı alanında Gazi Üniversitesi'nde yüksek lisans ve Hacettepe Üniversitesi'nde doktora programını tamamladı. İngiltere’de Çevre Koruma, Ekoloji ve Biyoçeşitlilik üzerine eğitim aldı.
Sağlık Bakanlığı'nda Dış İlişkiler Dairesi ve Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nde uluslararası ilişkiler, şube müdürlüğü ve koordinatörlük yaptı. 1999'da Turizm Sağlığı Şubesi’ni kurdu.
Dünya Sağlık Örgütü’nün Sağlıklı Şehirler Projesi’nin Ulusal Ağ Koordinatörlüğü’nü üstlenen Evci Kiraz, Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Danışma Kurulu üyesi ve UNDP Türkiye’de İklim Değişikliğine Uyum Eyleminin Güçlendirilmesi Projesi sağlık sektörü uzmanı.
Halen Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Disiplinlerarası Çevre Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı, Şehrin Sağlığını Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Roman Uygulama ve Araştırma Merkezi müdürü ve Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
Prof. Dr. Didem Evci Kiraz, Türkiye’de iklim ve sağlık, etkilenebilirlik, risk analizi, sağlıkta iklime uyum alanlarında ilk eğitim modülünü hazırladı.
SAĞLIKLI İKLİM REÇETESİ
Kaliteli yaşam için sağlıklı ve güvenli hava-su-toprak-gıda-yaşam ortamı gereklidir. 1990’lı yıllarda bütün bunların büyük risk altında olduğu ve Dünya’nın geri dönüşü olmayan bir noktaya geldiği açıklanmıştır. Bir yetişkinin normal vücut ısısı 37°C'dir. Bu ısı 35°C'nin altına düşerse veya 39,4 °C'nin üstüne çıkarsa olağan dışı bir sürecin belirtisi olabilir. İnsanlar böyle durumlarda kendilerini hasta/rahatsız hissedebilirler. Kişi zaman kaybetmeden muayene olmalı ve erken tanı için gereken her şey yapılmalıdır. İşte Dünya’nın vücut ısısı hızla yükselmekte ve sınır değer olan ortalama 1.5 °C yükselmeye ulaşmaktadır. Nedenine yönelik sorgulama yapılmalı, tahliller gerçekleştirilmeli ve erken tanı konarak sağlıklı iklim reçetesi yazılmalıdır.
DR. İLTER YENİDEDE
1981 yılında İstanbul’da doğdu. 2003 yılında İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi’nden mezun oldu; 2008 yılında ise Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı ünvanını aldı. Uzmanlık eğitimi sonrası ilaç sektöründe yöneticiliği takiben Sağlık Bakanlığı’nda uzman hekim olarak çalıştı. Halen özel bir tıp fakültesinde doktor öğretim üyesi ve uzman hekim olarak görev yapıyor. Yenidede, uzmanlık alanı dışında, iklim, çevre, beslenme ve halk sağlığı konularında bilgilendirme çalışmalarına devam ediyor.
İKLİM DOSTU SÜRDÜRÜLEBİLİR BESLENME
Sera gazı salınımının hız kesmediği ve buna bağlı oluşan iklim krizinin etkilerinin giderek daha fazla hissedildiği günümüzde, krize katkı veren beslenme temelli sera gazı salınımının azaltılması için neler yapılabilir? Bitkisel temelli beslenme, hem iklim, hem çevre, hem de sağlığımız için neden daha iyidir? Sera gazı salınımında büyük yer tutan besin üretme faaliyetleri olan hayvancılık ve tarım üzerinden, Paris İklim Anlaşması’nda ortaya konan ısınmayı 1,5 derecede tutma hedefini nasıl tutturabiliriz?
DOÇ. DR. ÖZGÜR ARUN
Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde (ODTÜ) yüksek öğrenimini tamamladı. 2001 yılında Berlin'e yerleşti ve 2002 yılının sonuna kadar araştırmalarına burada devam etti. Türkiye'ye döndükten sonra, 2004 ve 2011 yılları arasında ODTÜ Sosyoloji Bölümü'nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. 2011 yılında, Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji Bölümü'nde tam zamanlı öğretim üyesi olarak araştırmalarına başlayan Arun, 2013 ile 2016 yılları arasında Gerontoloji Bölüm Başkanlığı yaptı. 2014 yılında, Akdeniz Üniversitesi Bilim, Hizmet, Teşvik Ödülleri kapsamında, sosyal bilimler alanında ödül alan Arun, 2017 yılında ise Academy for Gerontology in Higher Education (AGHE) tarafından yüksek öğrenimde etkileyici ve yenilikçi çalışmalar yapan ve üstün liderlik sergileyen bilim insanlarına verilen Rising Star ödülüne değer görüldü. Yüksek öğrenim, gençlik ve işsizlik, kırsal kalkınma, gelir ve refah, çocuk işgücü ve engellilik konularında araştırmalar gerçekleştiren Arun'un güncel çalışmaları, yaşlanma, kuşaklararası ilişkiler, kültür, sınıf ve beğeniler üzerine. Arun, yaşlanma ve yaşlılık yazınında öncü konumda olan The Gerontologist dergisinin editörler kurulu üyesi ve Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği’nin kurucularından.
İKLİM KRİZİNİN YAŞLI HAKLARI ÜZERİNE ETKİSİ
İklim krizi dünya üzerindeki yaşamı tehdit ediyor. İnsan, doğanın bu yıkımının hem nedeni, hem de mağduru. Ancak iklim krizinin neden olduğu olumsuz etkilerle en fazla karşı karşıya kalanlar, en incinebilir kesimler; yaşlılar, kadınlar, çocuklar, engelliler, yoksullar, etnik ve dini azınlıklar.
Bu çalışmada iklim krizinin etkileri karşısında en fazla incinebilir kesimlerden birisi olan yaşlıların, özel olarak yaşlı kadınların ve engelli yaşlıların yaşadığı hak ihlalleri değerlendirilerek iki başlık tartışılacaktır;
i. Türkiye’de yaşlı insanlar ne tür hak ihlalleriyle karşılaşıyorlar?
ii. Hak ihlallerini bertaraf etmeye yönelik en iyi uygulamalar ile bunlardan çıkarılan dersler nelerdir?